|
Witte muren
Witte muren
“Door niet zelf te spreken vertellen de witte wanden juist heel veel”
.jpg) Toegegeven, ook zelf vonden we het een gewaagde stap - van schoon-metselwerk naar een helder witte kerkzaal. Maar de commissies van de burgerlijke gemeente Enschede die gingen over de vergunning om ons kerkgebouw te vernieuwbouwen stonden al helemaal niet te juichen toen in de eerste gesprekken verkennenderwijs deze gedachte werd geopperd. Voor dit specifieke punt hebben we ons daarom rechtstreeks tot het college van Burgemeester en Wethouders gewend. De vergunningsaanvraag die we toen hebben geformuleerd vertelt precies wat we met het wit van de muren beoogden, toen - en wat we beleven, nu...
“De motivatie om tot een gewijzigde – witte – wandafwerking over te gaan is een liturgische motivatie.
Allereerst is van belang dat de herinrichting van de kerkzaal gebaseerd is op het model van ‘open heiligheid’, een model waarbij de kerkruimte niet alleen voor de religieuze tradities als prediking, doop en avondmaal gebruikt zal worden, maar ook een plek kan zijn voor allerlei groeperingen in Enschede die op hun eigen en hedendaagse wijze een viering of herdenking willen organiseren (1). Het creëren van een lichte en multifunctionele ruimte is daarbij een belangrijk onderdeel.
Graag delen we met u onze nadere inhoudelijke overwegingen op dit punt:
- ‘Open’: Het neutrale wit staat élke invulling toe. Witte wanden zijn volkomen dienstbaar aan het gebeuren dat in hun midden plaatsvindt. Kleur ontvangt de ruimte door wat er in haar gebeurt. Zo vertelt juist het wit van de wanden.
De sereen witte wanden bewegen mee met het gebeuren. De wanden passen zich – zelfs letterlijk – aan aan de kleur van het gebeuren, of dat nu de liturgische kleur van de christelijke traditie is, het oranje van een moderne meditatieve Taizéviering, of gewoon de mystiek van het binnenvallend zonlicht. Dit mee-kleuren van de wanden laat zich bij witte wanden overigens nog versterken door gebruik te gaan maken van meer-kleurenverlichting – wat wij daarom ook beogen.
- In de nieuwe kerkzaal is bovendien gekozen voor een expliciet ‘leeg’ verplaatsbaar podium (‘liturgisch centrum’). Dit lege podium spreekt uitdrukkelijk openheid uit: “hier kan van alles gebeuren”. Dat past bij het moderne geloofsgevoel: God niet meer als zeker weten. God niet oproepbaar door een vaste liturgische routine. God niet meer verbonden aan al te geijkte symboliek. God ook niet als knus thuisgevoel. Maar God als kostbaar geheimenis. En tegelijk belofte: "Ik zal er zijn". De leegte van zowel podium als de hele ruimte zelf vertellen van geheimenis én vertrouwen. De lege ruimte is de plaats bij uitstek waar het geheimenis gebeurt. Door niet zelf te spreken vertellen de witten wanden juist heel veel.
- Het serene wit zal zo bijdragen aan de mystieke kracht van de ruimte. Wit maakt de ruimte meer rúimte, meer ijle ruimte. Leegte die wat met je doet. En zo draagt het wit - niettegenstaande de neutraliteit - bij aan de beleving van ‘heiligheid’.
Een tweede liturgisch argument voor het aanbrengen van de witte wandafwerking betreft het proces van het afstand doen van de zeven wijkgemeenten met ieder hun eigen kerkgebouw, en te komen tot één nieuwe stadskerk. Dit is één van de vele betekenissen in de nieuwe naam die de kerk zal krijgen: ‘Ontmoetingskerk’.
Dit ‘afstand doen’ is een lang en moeilijk proces voor vele gemeenteleden geweest en bewust is gekozen om nu tot één nieuwe stadskerk te komen, ten einde de negatieve effect van het sluiten van kerken te beëindigen en te komen tot een positief, toekomstgerichte houding binnen de kerkgemeenschap. De nieuwe stadskerk moet daarom geheel aansluiten bij deze nieuwe, frisse start van de kerkgemeenschap.
Om juist deze reden is het vereist dat de bestaande kerkruimte door middel van een nieuwe wandafwerking een geheel nieuwe, frisse uitstraling krijgt. Indien dit niet zou gebeuren, zou dit namelijk betekenen dat de kerk feitelijk de oude Vredeskerk is gebleven, waarbij de andere zes wijkgemeenten als het ware zijn ingetrokken. Dit is vanuit de gedachte dat alle gemeenteleden gelijk zijn, en allen een nieuwe start zullen gaan maken, niet acceptabel voor de geloofsgemeenschap van de Protestantse Gemeente Enschede. De interieurrenovatie moet dusdanig zijn, dat de Vredeskerk door de nieuwe uitstraling en interieurafwerking het symbool zal zijn van de eenwording van de zeven wijkgemeenten tot de nieuwe stadskerk.
De Vredeskerk is een gemeentelijk monument, zodat wijzigingen moeten passen bij het monument, dan wel reversibel zijn. In dit geval is door middel van het gekozen verfsysteem sprake van een reversibele ingreep. Mocht men in de toekomst de nu voorgestelde ingreep ongedaan willen maken, dan kan dat zonder aan het metselwerk schade aan te brengen. Hiermee voldoet de ingreep aan één van de belangrijkste grondbeginselen in de monumentenzorg, namelijk dat ze reversibel dienen te zijn.
Zoals reeds genoemd is het wijzigen van de wandafwerking gebaseerd op de besproken liturgische motivatie. Graag willen wij het college er op wijzen, dat in de Monumentenwet 1988 hiertoe door de wetgever bewust rekening mee gehouden is in artikel 18, waarbij het College van Burgemeester en wethouders de mogelijkheid geeft om kerkgebouwen extra mogelijkheden te geven voor aanpassingen als gevolg van het liturgische gebruik.”
(1) Dit is verwoord in het rapport van de commissie “verbouw Centrale Vierplek” van de PGE d.d. 19 mei 2011.
Deze vergunningsaanvraag is opgesteld door architect Leo Wevers, ds Jaco Zuurmond en leden van de bouwcommissie.
|
22-11-2024
om
13:15 uur
.gif)
