|
Het 'lege midden' van de kerkzaal
Het 'lege midden' van de kerkzaal
Het open midden – enkele gedachten bij het lege open podium van de kerkzaal van de Ontmoetingskerk.
Een leeg podium… in de kerkzaal. Dat is wat te zien was in één van de schetsen van de nieuwe kerkzaal, gemaakt door architect Leo Wevers. Een plaatje met een diepe symboliek [1]. Wat voor kerk willen we eigenlijk zijn, in onze nieuwe kerkzaal? Wat voor kerkdiensten willen we er vieren – volgend jaar, over vijftien jaar? En hoe kan de inrichting van die kerkzaal daar dienstbaar aan zijn – volgend jaar, over vijftien jaar? Leo Wevers heeft goed naar de visie van de Protestantse Gemeente Enschede geluisterd. En vervolgens die visie in een beeld vertaald. Wat valt er te zien?
Een leeg open podium
Een leeg podium dus… midden in de kerkzaal. Het bijzondere is, dat precies zo’n leeg – open ‘podium heel veel te vertellen heeft. Juist ómdat er (bijna) niets op staat. Het leeg – open podium vertelt namelijk van ruimte: Hier kan van álles gebeuren. En níets ligt op voorhand vast.
Kerkbeeld
Daarmee getuigt dit open podium van een veranderd Kerkbeeld. Protestantse kerken die 100 jaar geleden werden gebouwd vertelden doorgaans heel duidelijk: hier wordt vooral gepreekt en geleerd. De meer liturgische kerkgebouwen uit de tweede helft van de vorige eeuw straalden steeds meer gelijkwaardigheid van Schrift en Tafel uit, en vertelden dus: hier wordt gevíerd.
In de Ontmoetingskerk kiezen we – met het oog naar de toekomst –heel bewust voor een juist-niet-zo-éénduidig focus. Voor actieve openheid dus. Ons open – lege podium geeft evenveel ruimte aan een handelende kerk als aan een lerende kerk, en ook net zo veel ruimte aan een vierende kerk of aan een vertellende kerk. Het open-lege podium vertelt zo, dat in onze kerk van de toekomst al deze facetten van ‘ontmoeting met God’ een plaats mogen krijgen, maar dat géén van deze facetten hier zal en mag domineren[2].
Godsbeeld
Ergens vertelt het open podium ook van een Godsbeeld… Een Godsbeeld namelijk dat ernst maakt met het beeldverbod. De God van de Joods-Christelijke traditie laat zich niet in beelden vast leggen. Niet in letterlijk ‘gesneden beelden’ maar al evenmin in gestolde leer of in al te geijkte rituelen. Elk beeld dat we van deze God maken is zo maar valse zekerheid. Tegelijk is dit Bijbels beeldverbod de keerzijde van de ongekend positieve belofte die doorklinkt in de naam van de God van de Bijbel: ik zal zijn die ik zijn zal. Dáárom dus geen beeld!
Met het open podium in het midden van de kerkzaal houden we ‘het midden’ heel bewust beeld-loos. Het bewust lege midden staat voor het diepe besef dat elk beeld een valse zekerheid suggereert. Maar vooral vertelt dit lege midden van een diep vertrouwen: Kerk zullen we zijn… zullen we alleen maar zijn… als de belofte van de Naam waar wordt. Als Híj zelf dit midden vult. Het open-lege podium is een gevisualiseerd gebed: “Die hebt gezegd ‘Ik zal er zijn’ - wees hier aanwezig”.
Drempelgebed
Eeuwige God,
wij die U nooit hebben gezien, -
zie ons hier staan
Uw naam is dat Gij mensen helpt, -
wees onze hulp
en dat Gij ons bij name kent, -
leer ons U kennen.
Als wij gezondigd hebben tegen U en elkaar
vergeef ons dan in Jezus’ naam.
Die hebt gezegd: Ik zal er zijn, -
wees hier aanwezig.
Amen
Naschrift Pasen 2017
In de praktijk staat het verrijdbare podium meestal tegen de stadswand, en zitten we er half-rond omheen. Maar nu al twee keer op Goede Vrijdag... stond ineens het podium midden in de paars-kleurende zaal. En op het podium stond niets... behalve een groot kruis. Als gemeente rondom het kruis geschaard hoorden we het 'beklag Gods'...
En op Paasmorgen... stond nog steeds het podium in het midden, zaten we er rond om heen. Maar nu stond in het midden, mídden in de gemeente dus, de Paaskaars.
.jpg)
[1] Alleen over die symboliek zal het in deze meditatie gaan. Daarmee parkeren we maar even de spannende vraag hoe dat dan moet, als de helft van de gemeente tegen de rug van de diaken of van de voorganger aan kijkt. Dat soort praktische vragen is van later orde. Al is het wellicht goed om nu al te melden dat dit podium verplaatsbaar zal zijn – en dat allerlei praktische vragen dus oplosbaar zullen zijn. Maar aan alle praktische vragen gaat eerst de vraag naar de visie vooraf.
[2] En om deze reden spreek ik – JZ – in deze meditatie niet van ‘liturgisch centrum’ maar van ‘podium’… al geef ik deze laatste term graag snel voor beter.
| 
22-11-2024
om
13:15 uur
.gif)
